İSG SORUNLARI NASIL ÇÖZÜLÜR?
17.02.2015 ve bugün çeşitli gazete haberlerinde ve sosyal paylaşım sitelerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü Kasım Özer beyin 81 ilde OSGB denetimlerini gerçekleştireceklerini ve zapt-u rapt altına alacaklarını söylemişler. Çok yerinde bir karar ama çok geç kalındığı kanaatin yediyim. İGUDER derneği olarak 2013 ve 2014 yılı değerlendirme raporlarımızda buna değindik, bu çarpıklığın böyle devam etmeyeceğini söyledik ama dinletemedik. İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü Kasım Özer beyle Haliç Kongre Merkezinde ayak üstüde olsa meramımızı dile getirdik. Düşüncelerimizi aktardık. Gelinen sonuç koca bir “HİÇ”.
İsg sorunları nasıl çözülür
İş sağlığı ve güvenliği kanunu 6331’in insani yönü ile kurulduğundan asla şüphemiz olmadı. Her toplantımızda ya da verdiğimiz bütün eğitimlerde sürekli bunu dile getirdik ve getiriyoruz. İnsan yaşamının kutsallığını öne çıkardığını aslında bunun işverene bir yaptırım değil daha verimli bir çalışma ortamı için yapılan bir kanun olduğunu sürekli anlattık anlatmaya devam ediyoruz.
İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü Kasım Özer beyin İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu (6331) çıkartmak için nasıl bir çaba sarf ettiklerini çok iyi biliyor ve okuyoruz. Gayretlerini her platformda görüyoruz. Bütün OSGB’lerin Mart ayından başlayarak denetim yapacaklarını önemsiyoruz ki bunun mutlak surette düzeltilmesi gerektiğini de biliyoruz. Ama aşağıda bazılarına değindiğimiz sorunları da görmelerini istirham ediyoruz. Bu sorunlardan bir kaç başlık.
PEKİ, SORUN NEREDE?
Sorun yönetmeliğin kendisinde. Bakınız aşağıda birkaç başlık vereceğim. Gerçek anlamda bunun çalışma hayatında yer olamayacağını hepimiz çok iyi biliyoruz. Aşağıda birkaç başlık sıralayacağım. Bu başlıklar konun önemini ortaya koyacaktır
1. ÇALIŞANLARIN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMLERİNİN USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK
2. İSG PROFESYONELLERİNİN ÇALIŞMA SÜRELERİ
3.İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARININ GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK VE EĞİTİMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK
4. İSG KATİP SİSTEMİNDEN KAYNAKLANAN SORUNLAR
ÇALIŞANLARIN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMLERİNİN USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMLERİ
MADDE 6 - (1) İşveren, çalışanlara işe başlamadan önce Ek-1’de belirtilen konuları içerecek şekilde işyerine özgü riskler de dikkate alınarak iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin verilmesini sağlar.
(3) Birinci fıkraya göre verilen eğitimler, değişen ve ortaya çıkan yeni riskler de dikkate alınarak aşağıda belirtilen düzenli aralıklarla tekrarlanır.
a) Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde yılda en az bir defa.
b) Tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde iki yılda en az bir defa.
c) Az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde üç yılda en az bir defa.
Eğitim süreleri
MADDE 11 - (1) Çalışanlara verilecek eğitimler;
a) Az tehlikeli işyerleri için en az sekiz saat,
b) Tehlikeli işyerleri için en az on iki saat,
c) Çok tehlikeli işyerleri için en az on altı saat olarak düzenlenir.
(2) Birinci fıkrada belirtilen eğitim sürelerinin Ek-1’de yer alan konulara göre dağıtımında işyerinde yürütülen faaliyetler esas alınır.
(3) Eğitim sürelerinin bütün olarak değerlendirilmesi esas olmakla birlikte dört saat ve katları şeklinde işyerindeki vardiya ve benzeri iş programları da dikkate alınarak farklı zaman dilimlerinde de değerlendirilebilir.
Madde 11/3’te verilen eğitim sürelerinin pratikte yer bulamaması. Eğitim sürelerinin 4 saat ve katları şeklinde zorunlu tutulması, çok tehlikeli bir yerde ayda 1 saat hizmet verilen yani yılda 12 saat hizmet vermekle yükümlü olduğunuz bir işletmede, eğitim süresinin en az 16 saat olarak belirtilmesi, eğitimlerin Az Tehlikeli işlerde üç yılda bir, Tehlikeli işlerde iki yılda bir, Çok tehlikeli işlerde yılda bir yapılması pratikte karşılığı olmayan bir kanun yönetmelik maddesidir.
Eğitim süre sınırlama zorunluluğu kaldırılmalıdır. İşletmelerde çalışanları, 4 saat eğitime alamazsınız. Bu uygulamaya işveren onay vermeyeceği gibi, verilen eğitimlerin yetişkin eğitimi olduğunu düşünürsek, gerçekçi olmayacağı açıktır. Bundan dolayı eğitim süresi, iş güvenliği uzmanı ya da işyeri hekimine bırakılmalıdır. Eğitim süreleri, verilecek hizmet süresinin üstünde olmamalıdır.
İSG PROFESYONELLERİNİN ÇALIŞMA SÜRELERİ
Aşağıdaki tabloyu iyi incelersek nasıl bir sıkıntının olduğunu daha iyi anlayacağız.
İSG profesyonellerinin toplam çalışma süresi 217 saat olarak belirlenmiştir. Teorikte bir hata olmadığı bilinse de pratikte öyle mi?
Bir iş güvenliği uzmanın şehir içi seyahatini düşünelim.
1-5 Arası çalışanı olan bir işyeri örnek temel alınmıştır.
Gidiş-Geliş Süresi 1 Saat (Minimum)
Ortam Hazırlığı 1 Saat
Verilecek Eğitim Süresi 1 Saat
Toparlanma ve yola çıkış 30 Dakika
Toplam 3 Saat 30 Dakika
Bu durumda uzman ayda kaç iş yapabilir ve raporunu düzenleyebilir.
Uzman Ayda 26 Gün Çalışır
Yapabileceği iş Yükü + Rapor Hazırlama 2 işyeri x3,5 Saat= 7 Saat
Düzenleyeceği Rapor Süresi 1 Saat
Gündelik Çalışma Süresi 8 Saat
O halde Uzman Ayda iş yükü 1 saat olan 26 x 2= 52 işyeri yükünü kaldırabilir.
Gerçekte yapılan iş tanzimi
Uzmanın Toplam Çalışma Süresi 217 Saat
İş yükü 1 saat olan işyeri sayısı şöyle olmalıydı 217 Adet (1-5 çalışanı olan) işyeri
Bir de uzmanın öğle yemeği ve dinlenme zaman aralığını hesaba dahil etmiyoruz. Çalışma süresine dâhil edilmediğini görünüz
Yönetmelik maddeleri tekrardan gözden geçirilmesi ve revize edilmesi gerekliliği ortaya çıktığını görmekteyiz. Çalışma saatleri tekrardan düzenlenmesi ve uygulamada karşılığı olacak makul sürelerin belirlenmesi gerekmektedir.
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunun insan odaklı, insancıl, çalışma hayatına getirdiği güzellikleri ülke olarak yaşamak ve bu tür çelişkilerin önüne geçmek istiyorsak işyeri hekimi ve uzmanların saat ücretlerinin taban ve tavan fiyatları belirlenmelidir. Bunun önüne geçmek için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İSG Profesyonellerinin oluşturdukları STK’ları bir araya toplayarak, yapılacak istişareler sonucunda, İSG profesyonellerinin saat ücretlerin belirlemesi sağlanmalıdır. Bu istişareler tek bir STK değil de İSG profesyonellerini temsil eden tüm STK’ların katılımı sağlanmalıdır.
İşyerlerine 22 TL, 60 TL, 100 TL fatura kesen OSGB’ler hemen ve hızlı bir şekilde denetlenmelidir. İşyerine kesilen 22 TL, 60 TL ve 100 TL’lik bir fatura karşılığında hizmetin verilemeyeceği bilinen bir gerçektir. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, buna müdahil olmalı taban ve tavan fiyatları belirlenmelidir.
Bu tür olumsuzlukların önüne geçmek için devlet, çalışanı 10 ve aşağı olan işyerlerine tehlike sınıfına bakılmaksızın mali destek sağlamalıdır.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının bize kazandırmış olduğu 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunun, insan odaklı, insan sağlığını ve güvenliğini ön planda tuttuğunu biliyoruz. Ülkemiz de yaşanan bunca iş kazalarını ve meslek hastalıklarını durdurmak ve mümkünse yok etmek düşüncesiyle müstakil olarak çıkartılan 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu rant mücadelesine dönüşmesine hep birlikte asla müsaade etmemeliyiz. Bu bir rant mücadelesi değildir. Tabi ki kurulan OSGB (Ortak Sağlık Güvenlik Birimleri) firmaları para kazanmak isteyeceklerdir ki bu da onların en doğal hakkıdır. Şunu bilmeleri gerekir: İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmeti kağıt üzerinde ya da aylık 22 TL gibi gülünç bir fatura kesmekle olmadığını bilmeleri gerekir.
Zeki CAN
İGUDER Başkanı
