T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulu Başkanlığı, 2011 yılı itibariyle kaynaklarını daha etkin bir şekilde kullanmak amacıyla çalışma hayatına ilişkin mevzuatın ihlal edildiği alan ve sektörleri belirleyerek, söz konusu sektör ve alanlarda çalışma hayatında yer alan tüm aktörlerin de katılımını sağlamak suretiyle programlı teftiş modeline geçmiştir.
Söz konusu teftiş modelinde yoğun olarak ihlal edildiği tespit edilen mevzuat kuralları risk olarak belirlenmekte, iş mevzuatının tüm kuralları değil de sadece belirlenen risklerle ilgili kurallar teftiş edilmektedir.
Programlı teftişlerin hedefi çalışma hayatına ilişkin kuralların ihlalini önlemek, işçi ve işverenleri iş mevzuatına yönelik kurallar hakkında bilgilendirmek ve bilinçlendirmek, söz konusu tarafların mevzuat hükümlerine riayet etmelerine yönelik duyarlılıklarını artırmak ve iş mevzuatı kurallarını işyerlerinde kalıcı olarak uygulanabilir hale getirmektedir.
İş Teftiş Kurulu Başkanlığı’nca teftiş yapılan sektör ve alanla ilgili sorunlara dikkat çekmek, sorunların giderilmesine katkı sağlayacak çözümler aramak ve bu konuda sosyal taraflarla işbirliği yapmak amacıyla teftiş süreci içerisine eğitim, bilgilendirme, bilgi paylaşımı ve duyarlılaştırma toplantıları da dahil edilmiştir.
Teftiş süreci sonunda işverenler tarafından ihlali giderilmeyen noksanlık ve aykırılıkların bulunması halinde idari para cezası uygulaması yapılmaktadır.
Bu anlamda, teftiş süreci, işyerlerinde yapılan ilk teftiş, işçi ve işveren yetkililerine yönelik eğitim ve bilgilendirme toplantıları, tespit edilen mevzuata aykırılıkların giderilmesine yönelik rehberlik, noksanlık ve aykırılıkların giderilmesine yetecek bir süre verilmesi ve söz konusu sürenin sonunda yapılacak kontrollerden oluşmaktadır.
İş Teftiş Kurulu Başkanlığı tarafından 2014 yılında (01.02.2014-31.12.2014 dönemi) Türkiye genelinde yürütülecek programlı teftişler hakkında kamuoyunu ve sosyal tarafları bilgilendirme amacıyla 16.01.2014 Perşembe günü saat 13.30’da Bursa Sanayi ve Ticaret Odası toplantı salonunda yürütülecek teftişler hakkında bilgilendirme yapmak amacıyla bir toplantı düzenlemiştir. Aşağıdaki tabloda sözkonusu toplantıda yeralan teftiş programı ile ilgili sektörel bazda bilgiler yeralmaktadır.
| İŞİN YÜRÜTÜMÜ PROGRAMLI TEFTİŞLERİ | |||
| SÖKTÖR | UYGULAYACAK GRUP BAŞKANLIĞI | UYGULANACAK İLLER | ÖNCELİKLİ RİSKLER |
| LİMAN İŞYERLERİ | Adana Grup Başkanlığı | Adana, Antalya, Artvin, Aydın, Balıkesir, Bursa, Çanakkale, Giresun, Hatay, İstanbul, İzmir, Kocaeli, Mersin, Muğla, Ordu, Rize, Samsun, Tekirdağ, Trabzon, Yalova ve Zonguldak | Asıl işveren-alt işveren ilişkisi, çalışma süreleri, işçilik alacakları, yıllık ücretli izin, kayıt ve belge tutma yükümlülükleri, kayıt dışılık ve haksız rekabetin önlenmesi |
| DİNLENME TESİSLERİ | Ankara Grup Başkanlığı | Ankara, Karabük, Kastamonu, Çorum, Amasya, Samsun, Giresun, Ordu, Rize, Trabzon, Artvin | Kısmi süreli çalışma, çocuk, genç, yabancı ve engelli işçi istihdamı, çalışma süreleri, işçilik alacakları, yıllık ücretli izin, kayıt ve belge tutma yükümlülükleri, kayıt dışılık ve haksız rekabetin önlenmesi |
| FİZİK TEDAVİ VE REHABİLİTASYON MERKEZLERİ | Ankara Grup Başkanlığı | Ankara, İstanbul, İzmir, Eskişehir, Samsun, Bursa, Adana | Çocuk, genç, yabancı, engelli ve kadın işçi istihdamı, çalışma süreleri, işçilik alacakları, yıllık ücretli izin, kayıt dışılık ve haksız rekabetin önlenmesi |
| KARGO HİZMETİ VEREN ŞİRKETLER | Ankara Grup Başkanlığı | Ankara, İstanbul, İzmir, Antalya, Gaziantep, Erzurum Samsun, Kocaeli, Konya | Çalışma süreleri, işçilik alacakları, yıllık ücretli izin, kayıt ve belge tutma yükümlülükleri, kayıt dışılık ve haksız rekabetin önlenmesi |
| RESTORAN VE HAZIR YEMEK İMALATI YAPAN İŞYERLERİ | Ankara Grup Başkanlığı | Ankara, İzmir, Adana, Gaziantep, Kocaeli, Antalya, Trabzon | Çocuk, genç, yabancı ve engelli işçi istihdamı, kısmi süreli çalışma, çalışma süreleri, işçilik alacakları, yıllık ücretli izin, kayıt ve belge tutma yükümlülükleri, kayıt dışılık ve haksız rekabetin önlenmesi |
| GÜBRE VE YEM SANAYİ | Bursa Grup Başkanlığı | Adana, Afyon, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bilecik, Bolu, Bursa, Çanakkale, Eskişehir, Gaziantep, Hatay, İzmir, Karaman, Kırklareli, Kocaeli, Konya, Kütahya, Manisa, Mersin, Muğla, Tekirdağ, Sakarya, Samsun | Asıl işveren-alt işveren ilişkisi, çalışma süreleri, işçilik alacakları, yıllık ücretli izin, kayıt ve belge tutma yükümlülükleri, kayıt dışılık ve haksız rekabetin önlenmesi |
| TUĞLA VE KİREMİT FABRİKALARI | Bursa Grup Başkanlığı | Afyon, Ankara, Antalya, Burdur, Eskişehir, Gaziantep, İzmir, Kastamonu, Kayseri, Kocaeli, Konya, Kütahya, Manisa, Sinop, Tekirdağ, Tokat, Samsun, Zonguldak, Bartın, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Şanlıurfa | Asıl işveren-alt işveren ilişkisi, çalışma süreleri, işçilik alacakları, yıllık ücretli izin, kayıt ve belge tutma yükümlülükleri, kayıt dışılık ve haksız rekabetin önlenmesi |
| 50’DEN FAZLA İŞÇİ ÇALIŞTIRAN TARIMSAL İŞLETMELER | İstanbul Grup Başkanlığı | Edirne, Kırklareli, Gaziantep, Eskişehir, Ankara, İstanbul, İzmir, Kocaeli, Sakarya, Bolu, Zonguldak, Bursa, Samsun, Kastamonu, Sinop, Giresun, Trabzon, Amasya, Manisa, Şanlıurfa, Antalya, Isparta, Afyon, Burdur, Konya, Karaman, Nevşehir, Kayseri, Kırşehir, Adana, İçel, Tekirdağ | Çocuk, genç ve yabancı işçiler, mevsimlik işçilik, çalışma süreleri, işçilik alacakları, yıllık ücretli izin, kayıt ve belge tutma yükümlülükleri, kayıt dışılık ve haksız rekabetin önlenmesi |
| HAZIR BETON İMALATI YAPAN İŞYERLERİ | İzmir Grup Başkanlığı | Adana, Afyon, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bursa, Çanakkale, Denizli, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Hatay, İzmir, İstanbul, Kayseri, Kocaeli, Konya, Manisa, Sakarya, Samsun, Trabzon, Uşak | Çalışma süreleri, işçilik alacakları, yıllık ücretli izin, kayıt ve belge tutma yükümlülükleri, kayıt dışılık ve haksız rekabetin önlenmesi |
| MERMER İŞLEME TESİSLERİ VE MERMER OCAKLARI | İzmir Grup Başkanlığı | Adıyaman, Afyon, Amasya, Bilecik, Burdur, Bursa, Denizli, Elazığ, Eskişehir, Isparta, Mersin, İzmir, Kütahya, Muğla, Sivas | Çalışma süreleri, işçilik alacakları, yıllık ücretli izin, kayıt ve belge tutma yükümlülükleri, kayıt dışılık ve haksız rekabetin önlenmesi |
| İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ PROGRAMLI TEFTİŞLERİ | ||||
| SEKTÖR | UYGULAYACAK GRUP BAŞKANLIĞI | UYGULAMA ALANI | BELİRLENEN ÖNCELİKLİ İŞ KAZASI RİSKLERİ | MESLEK HASTALIĞI RİSKLERİ |
| MOBİLYA | Adana Grup Başkanlığı | Kayseri, Bursa | *Makinelerin sebep olduğu kazalar*Yangın, parlama ve patlama*Acil durum planları *Tahliye planları | *Mesleki broşiyal astım*Kas iskelet rahatsızlıkları |
| TARIM | Adana Grup Başkanlığı | Bursa, Bolu, Adana, Şanlıurfa, Gaziantep, Mersin | *Makinelerin sebep olduğu kazalar*Taşıma sırasında taşınan cisimlerin düşmesi sonucu oluşan kazalar*Vücudun veya bir organın iki cisim arasında kalarak sıkışması, ezilmesi *Yüksek bir yerden derin bir yere düşme *Yangın, parlama ve patlama *Acil durum planları *Tahliye planları | |
| ELEKTRİK TEÇHİZAT İMALATI | Ankara Grup Başkanlığı | Manisa, Kayseri,Bursa, Tekirdağ, Bolu | *Makinelerin sebep olduğu kazalar*Vücudun veya bir organın iki cisim arasında kalarak sıkışması, ezilmesi,*Yangın, parlama ve patlama *Acil durum planları *Tahliye planları | *Kurşun*Mesleki bronşiyal astım |
| FABRİKASYON METAL ÜRÜNLERİ İMALATI | Ankara Grup Başkanlığı | İzmir, Denizli, Bursa, Samsun, Zonguldak, Kayseri, Bilecik | *Makinelerin sebep olduğu kazalar*Taşıma sırasında taşınan cisimlerin düşmesi sonucu oluşan kazalar*Vücudun veya bir organın iki cisim arasında kalarak sıkışması, ezilmesi *Cismin sıkıştırması *Yüksek bir yerden derin bir yere düşme *Başka yerde sınıflandırılmamış düşen cisimlerin çarpması, devrilmesi *Yangın, parlama ve patlama *Acil durum planları *Tahliye planları | *Silikoz*Kurşun*Kas iskelet hastalıkları *Nitrogazlar *Mesleki bronşiyal astım |
| MİNERAL ÜRÜNLERİN İMALATI | Ankara Grup Başkanlığı | Denizli, Uşak, Muğla, Aydın, Kütahya, Kırklareli, Bilecik | *Makinelerin sebep olduğu kazalar*Vücudun veya bir organın iki cisim arasında kalarak sıkışması, ezilmesi*Başka yerde sınıflandırılmamış düşen cisimlerin çarpması, devrilmesi *Yangın, parlama ve patlama *Acil durum planları *Tahliye planları | *Silikoz*Kurşun*Arsenik ve bileşikleri *Kas iskelet rahatsızlıkları *Mesleki bronşiyal astım |
| PATLAYICI MADDE İMALATI | Ankara Grup Başkanlığı | Tüm Türkiye | *Yangın, parlama ve patlama*Acil durum planları*Tahliye planları | |
| KİMYASAL ÜRÜNLERİN İMALATI | Ankara Grup Başkanlığı | İstanbul, İzmir, Kocaeli, Ankara, Konya, Gaziantep, Bursa, Adana, Tekirdağ | *Makinelerin sebep olduğu kazalar*Vücudun veya bir organın iki cisim arasında kalarak sıkışması, ezilmesi,*Cismin sıkıştırması *Yangın, parlama ve patlama *Acil durum planları *Tahliye planları | |
| ATIKSU ARITMA TESİSLERİ | Ankara Grup Başkanlığı | Yalova, Bolu, Düzce, Kocaeli, Konya, Nevşehir, Niğde, İzmir, Manisa, Mersin, Antalya, Trabzon, Çanakkale, Bursa, Kütahya, Muğla, Balıkesir | *Kaza neticesinde zehirlenmeler*Zararlı maddelere solunum, sindirim veya cilt temasıyla maruz kalma*Kaymalar ve çökmeler *Taşıma sırasında taşınan cisimlerin düşmesi sonucu oluşan kazalar *Başka yerde sınıflandırılmamış düşen cisimlerin çarpması, devrilmesi *Yangın, parlama ve patlama *Acil durum planları *Tahliye planları | |
| MOTORLU KARA TAŞITI İMALATI | Bursa Grup Başkanlığı | İzmir, Manisa, Bursa, Sakarya, Kocaeli | *Makinelerin sebep olduğu kazalar*Taşıma sırasında taşınan cisimlerin düşmesi sonucu oluşan kazalar*Vücudun veya bir organın iki cisim arasında kalarak sıkışması, ezilmesi *Cismin sıkıştırması *Göze veya vücudun doğal boşluklarına yabancı cisim kaçması *Yangın, parlama ve patlama *Acil durum planları *Tahliye planları | *Kurşun*Benzen*Kas iskelet rahatsızlıkları *Mesleki bronşiyal astım |
| KİMYASAL GÜBRE VE AZOT BİLEŞİKLERİNİN İMALATI | Bursa Grup Başkanlığı | Adana, Afyonkarahisar, Antalya, Ankara, Balıkesir, Bursa, Kocaeli, Kütahya, Konya, İzmir, İstanbul, Samsun, Manisa, Osmaniye, Hatay | *Makinelerin sebep olduğu kazalar*Vücudun veya bir organın iki cisim arasında kalarak sıkışması, ezilmesi,*Cismin sıkıştırması *Yangın, parlama ve patlama *Acil durum planları *Tahliye planları | |
| TEKSTİL ÜRÜNLERİNİN İMALATI | İstanbul Grup Başkanlığı | Kayseri, Tekirdağ, Uşak, Bursa, Denizli, Kırklareli, Adana | *Makinelerin sebep olduğu kazalar*Vücudun veya bir organın iki cisim arasında kalarak sıkışması, ezilmesi,*Cismin sıkıştırması *Yangın, parlama ve patlama *Acil durum planları *Tahliye planları | *Mesleki broşiyal astım |
| MAKİNE VE EKİPMAN İMALATI | İstanbul Grup Başkanlığı | Karabük, Aydın, Tekirdağ, Manisa,Bursa | *Makinelerin sebep olduğu kazalar*Vücudun veya bir organın iki cisim arasında kalarak sıkışması, ezilmesi*Taşıma sırasında taşınan cisimlerin düşmesi sonucu oluşan kazalar *Cismin sıkıştırması *Başka yerde sınıflandırılmamış düşen cisimlerin çarpması, devrilmesi *Yangın, parlama ve patlama *Acil durum planları *Tahliye planları | *Kurşun*Kas İskelet rahatsızlığı*Mesleki broşiyal astım |
| PARLAYICI VE PATLAYICI KİMYASALLARIN DEPOLANMASI | İstanbul Grup Başkanlığı | İstanbul, Bursa, Tekirdağ, Kocaeli, Mersin, Adana, Gaziantep, İzmir | *Yangın, parlama ve patlama*Acil durum planları*Tahliye planları | |
| ANA METAL SANAYİ | İzmir Grup Başkanlığı | Denizli, Karabük, Bursa, Tekirdağ, İzmir, Osmaniye, Çanakkale, Hatay, Aydın, Manisa, Kayseri, Bilecik, Bartın, Yalova, Kırşehir | *Makinelerin sebep olduğu kazalar*Taşıma sırasında taşınan cisimlerin düşmesi sonucu oluşan kazalar*Vücudun veya bir organın iki cisim arasında kalarak sıkışması, ezilmesi *Başka yerde sınıflandırılmamış düşen cisimlerin çarpması, devrilmesi *Yangın, parlama ve patlama *Acil durum planları *Tahliye planları | *Silikoz*Kurşun*Kas iskelet rahatsızlığı *Mesleki bronşiyal astım |
| KAĞIT ÜRÜNLERİ İMALATI | İzmir Grup Başkanlığı | Kırklareli, Kayseri, Denizli, Bursa, Manisa, Tekirdağ, İzmir | *Makinelerin sebep olduğu kazalar*Taşıma sırasında taşınan cisimlerin düşmesi sonucu oluşan kazalar*Vücudun veya bir organın iki cisim arasında kalarak sıkışması, ezilmesi *Cismin sıkıştırması *Başka yerde sınıflandırılmamış düşen cisimlerin çarpması, devrilmesi *Hareket eden cisimlerin arasında sıkışmak *Yangın, parlama ve patlama *Acil durum planları *Tahliye planları | *Mesleki bronşiyal astım |
| YAPI İŞLERİ | Ankara, Bursa, İstanbul ve İzmir Grup Başkanlığı | Tüm Türkiye | *Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği Ek-4 Yapı Alanları İçin Asgari Sağlık ve Güvenlik Şartları | |
| BÜYÜK İNŞAAT İŞYERLERİ | Ankara Grup Başkanlığı | Ankara, İstanbul, İzmir,Bursa, Kocaeli, Balıkesir, Manisa, Ordu | *Yapı alanları için asgari sağlık ve güvenlik şartları | |
| YERALTI YERÜSTÜ MADEN İŞLETMELERİ | Tüm Grup Başkanlıkları | Tüm Türkiye | *Yeraltı kömür, yeraltı metal ve yerüstü maden işyerlerinde İSG mevzuatı | |
| BÜYÜK ENDÜSTRİYEL KAZALARIN KONTROLÜ HAKKINDA YÖNETMELİĞE İLİŞKİN UYGULAMA KAPASİTESİNİ ARAŞTIRMA | Tüm Grup Başkanlıkları | Tüm Türkiye | *Güvenlik yönetim sisteminin yedi unsuru | |
